Anksiyete Bozuklukları, gelecekteki potansiyel bir tehdide karşı hissedilen kaygı ve korku duygularının aşırı, kronik ve kişinin günlük işlevselliğini bozacak düzeyde olmasıyla karakterize edilir.​​

1. Temel Semptomlar

Anksiyete bozukluklarının semptomları dört ana kategoride incelenir:

• Bilişsel Semptomlar: Günlük konular hakkında kontrol edilemeyen, sürekli endişe hali (Aşırı Endişe), olası en kötü senaryoları düşünme eğilimi (Felaketleştirme) ve dikkat/hafıza işlevlerinde bozulma.

• Duygusal Semptomlar: Sürekli bir rahatlayamama hissi (Huzursuzluk) ve duygusal olarak tetikte olma durumu (Gerginlik).

• Fizyolojik Semptomlar: Sempatik sinir sistemi aktivasyonunun sonucu olan bedensel tepkilerdir; çarpıntı, nefes darlığı, aşırı terleme, titreme ve kas gerginliği bu gruba dâhildir.

• Davranışsal Semptomlar: Kaygıya neden olduğunu düşünülen durum, nesne veya ortamlardan uzak durma (Kaçınma Davranışları) ve sosyal izolasyon.

 

2. Klinik Türleri

Anksiyete bozuklukları, DSM-5 kriterlerine göre farklılaşan alt türlere sahiptir:

• Yaygın Anksiyete Bozukluğu (YAB): Belirli bir odağı olmayan, kronik ve genel endişe hali.

• Panik Bozukluk: Tekrarlayan, beklenmedik panik atakları ve atak geçirme korkusu.

• Sosyal Anksiyete Bozukluğu: Başkaları tarafından olumsuz değerlendirilme korkusuyla tetiklenen yoğun kaygı ve sosyal kaçınma.

• Özgül Fobiler: Belli bir nesneye (örneğin iğne, yükseklik) veya duruma karşı yoğun, mantık dışı korku.

• Agorafobi: Panik, çaresizlik, utanma veya kapana kısılmışlık hissedeceği varsayımıyla, acil bir durumda kaçışın zor olacağı veya yardımın kolay sağlanamayacağı düşünülen durumlardan ve yerlerden kaçınması ile karakterize edilen bir anksiyete bozukluğudur

 

3. Tedavi Yaklaşımları

Anksiyete bozukluklarının farklı türleri bulunmakla birlikte, tedavi süreci bireyin yaşadığı belirtilerin şiddetine ve türüne göre şekillenir. Genellikle Psikoterapi (özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi - BDT) ve/veya ilaç tedavisi ile yönetilir.

1. Psikoterapi:

   • Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Bireyin, işlevsel olmayan kaygılı düşünme ve tepki verme şeklini değiştirerek, günlük yaşamındaki sıkıntı ve kaçınma davranışlarını ortadan kaldırmak ve kalıcı bir başa çıkma becerisi kazandırmayı hedefler.

2. Farmakoterapi (İlaç Tedavisi): Gerekli durumlarda kaygıyı yönetebilmek adına ilaç tedavisine başvurulabilir. Bu tedaviye, psikiyatrist gözetiminde başlanır.

 

Tedavi ile semptomlarda belirgin azalma sağlanır ve bireyin yaşam kalitesi ve işlevselliği büyük ölçüde restore edilebilir. Doğru tanı ve kişiselleştirilmiş tedavi planı için bir ruh sağlığı uzmanına başvurmak esastır.

​​​